ಕೊಪ್ಪಳ

ಇಟಗಿಯಲ್ಲಿರುವ ಮಹಾದೇವ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಕ್ರಿ.ಶ 1112 ರಲ್ಲಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಚಾಲುಕ್ಯ ರಾಜ ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯ VI ರ ಸೈನ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಮಾಂಡರ್ (ದಂಡನಾಯಕ) ಮಹಾದೇವ ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಇಟಗಿ ಗಡಾಗ್‌ನಿಂದ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ 22 ಮೈಲಿ (35 ಕಿ.ಮೀ) ಮತ್ತು ಹಂಪಿಯಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ 40 ಮೈಲಿ (64 ಕಿ.ಮೀ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.

ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಹಿಂದೂ ದೇವರು ಶಿವನಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ಬಂದ ಶಿಲ್ಪಗಳು, ಗೋಡೆಗಳು, ಕಂಬಗಳು ಮತ್ತು ಗೋಪುರದ ಮೇಲೆ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ರಚಿಸಲಾದ ಕೆತ್ತನೆಗಳು ಇದು ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಚಾಲುಕ್ಯನ್ ಕಲೆಗೆ ಉತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ, ಇದು ಚಾಲುಕ್ಯನ್ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳ ಅಭಿರುಚಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಪುಟಗಳನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕ್ರಿ.ಶ 1112 ರ ಒಂದು ಶಾಸನವು ಇದನ್ನು "ದೇವಾಲಯಗಳ ನಡುವೆ ಚಕ್ರವರ್ತಿ" (ದೇವಲಯ ಚಕ್ರವರ್ತಿ) ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತದೆ.

ಕೊಪ್ಪಳದ ಗವಿಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ಮಠ ಇದನ್ನು ಗವಿಮಠ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಮಠಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಗವಿಮಠವು ಕನಿಷ್ಠ 800 ವರ್ಷ ಹಳೆಯದಾಗಿದ್ದು, ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಲಿಂಗಾಯತ ಮಠಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು.

ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವುದು, ಅಗತ್ಯವಿರುವವರಿಗೆ ಆಹಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ನೀಡುವುದು ಮುಂತಾದ ವಿವಿಧ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಂದ ಸಮಾಜವನ್ನು ಉನ್ನತೀಕರಿಸುವಲ್ಲಿ ಗವಿಮಠ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಗವಿಮಠವು ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ, ಈ ಬೆಟ್ಟದ ಶಿಖರದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಸಮಾಧಿಗಳು ಇರುವ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಶಿಖರದಿಂದ ನೆಲಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಗೇಟ್‌ವೇವರೆಗೆ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳಿವೆ. ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಿರಿದಾದ ದ್ವಾರವು ಮುಂದಿನ ಕೆಳ ಹಂತಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತದೆ.

ಕೊಪ್ಪಳ ಪಟ್ಟಣವು ಹಿರೇಹಳ್ಳ ನದಿಯ ತಟದಲ್ಲಿದೆ. ಸುಮಾರು 400 ಮೀಟರು ಎತ್ತರದಲ್ಲಿರುವ ಕೊಪ್ಪಳ ಕೋಟೆಯು ಇಡೀ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲೇ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣ. ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನನು 1789ರಲ್ಲಿ ಈ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಮರಾಠರಿಂದ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡು, ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ಇಂಜಿನಿಯರುಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ ಮರುನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿದ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. 1790ರಲ್ಲಿ ನಿಜಾಮರ ಜೊತೆಗೂಡಿ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಈ ಕೋಟೆಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ಕೋಟೆ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿರುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಬ್ರಿಟಿಷರೂ ಕೂಡಾ ಹೊಗಳಿದ್ದರು.

ಕೊಪ್ಪಳವನ್ನು ರಸ್ತೆ ಮತ್ತು ರೈಲಿನ ಮೂಲಕ ಸುಲಭವಾಗಿ ತಲುಬಹುದು. ಕೊಪ್ಪಳವು ಗುಂತಕಲ್ ಮತ್ತು ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ರೈಲ್ವೆ ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಬೆಂಗಳೂರು, ವಿಜಯವಾಡ ಮತ್ತು ಬೆಳಗಾವಿಯಂತಹ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳಿಂದ ರೈಲು ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಬಸ್‌ ಸೇವೆಗಳನ್ನೂ ಕೂಡಾ ಬೆಂಗಳೂರು, ಹೈದರಾಬಾದ್‌, ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ, ಗೋವಾ, ಮೈಸೂರು ಮತ್ತು ಇತರ ಭಾಗಗಳಿಂದ ಪಡೆಯಬಹುದು. ಕೊಪ್ಪಳದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಹಲವು ಆಕರ್ಷಣೀಯ ಸ್ಥಳಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ, ಇಟಗಿ, ಮುನಿರಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿ ಹುಲಿಗೆಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಕುಕನೂರಿನಲ್ಲಿ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ದೇವಸ್ಥಾನ.